به نقل از روابط عمومی کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، کارگاه ساخت کاغذ ابری با تدریس مهدی سهرابی، ابری‌ساز، خوش‌نویس و پژوهشگر هنرهای سنتی، به رایگان در روز شنبه 7 امرداد 1396 خورشیدی از ساعت 13 تا ساعت 16 برگزار می‌شود.

ابری‌سازی یکی از هنرهای دیرینه ایرانی در زمینه کتاب‌آرایی به شمار می‌آید. هنرمندان ابری‌ساز با ایجاد نقش‌های اتفاقی اما منظم با ترکیب‌های چشم‌نواز و زیبای رنگی، طرح‌هایی خیال‌انگیز و جذاب بر کاغذ پدید می‌آوردند. “ابری” در اصطلاح، کاغذی‌ است که با درآمیختن رنگ‌های گوناگون، نقش‌هایی درهم شبیه ابر یا امواج آب بر آن پدید می‌آید. اینگونه کاغذها برای آراستن حاشیه کتاب‌های نفیس خطی، مرقعات، متن قطعات خط و نقاشی، روی جلد، آستربدرقه کتاب، زمینه قلمدان و جعبه‌های روغنی استفاده می‌شده است. این کاغذ هرچند امروزه بیش‌تر برای قطعه‌نویسی به کار می‌رود اما خود نیز به عنوان اثری مستقل به شمار می‌آید.

کتابخانه و موزه ملی ملک در سال‌های گذشته با برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی ابری‌سازی (کاغذ ابروباد) کوشیده است زمینه آشنایی گسترده هنرجویان و هنرمندان حوزه هنرهای سنتی کتابت و کتاب‌آرایی را با یکی از جذاب‌ترین تکنیک‌های این هنر فراهم آورد. مهدی سهرابی، خوش‌نویس، ابری‌ساز و پژوهشگر هنرهای سنتی، تدریس در این کارگاه آموزشی را برعهده دارد. او پیش از این چند کارگاه و دوره آموزشی ساخت کاغذ ابری در کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار کرده است.

ساخت و بهره‌گیری از کاغذهای ابری، در ایران، از زمان صفویه رایج شد. هنرمندان این دوره توانستند نقش‌های محبوب خود را با رنگ‌های متنوع و با اشکال و نقش‌های پرمایه بر کاغذ ترسیم کنند. این هنر و تکنیک هرچند در دوره قاجار در ایران به فراموشی رونهاد اما از ایران به هند رفت و در آنجا گسترش یافت و از آنجا نیز به ژاپن راهی شد. هنرمندان ژاپنی با هنرنمایی روی این کاغذها،‌ سطح آن را ارتقا بخشیدند. ابری‌سازی در ادامه سفر دور و دراز خود، از غرب ایران به عثمانی و سپس اروپا رفت و در ادامه با تغییراتی که در آن داده شده بود به ایران بازگشت. امروزه هنرمندان ژاپنی و ترک، علاقه‌ای فراوان به ساخت کاغذهای ابری دارند و در این زمینه خلاقیت‌های بسیار از خود نشان داده‌اند. وجود نسخه‌های نفیس خطی با کاغذ ابروباد در کتابخانه و موزه ملی ملک، بستری مناسب برای ارایه چنین آموزش‌هایی فراهم می‌کند و هنرجویان می‌توانند در یک فضای مرتبط با این هنر قدیمی و جذاب، به شکلی عملی تکنیک‌های ابری‌سازی را فرابگیرند.

نهمین جشنواره فرهنگی- هنری ماه هشتم به مناسبت فرارسیدن دهه کرامت از سوم تا سیزدهم امرداد 1396 خورشیدی در کتابخانه و موزه ملی ملک، هم‌زمان با هشتادمین سال‌روز وقف این گنجینه بزرگ برگزار می‌شود. این جشنواره با برنامه‌های گوناگون فرهنگی و تخصصی در حوزه‌های کتاب‌داری و موزه‌داری و گستره فرهنگ و هنر ایرانی- اسلامی، با برپایی آیین گرامی‌داشت میلاد امام رضا علیه‌السلام پایان خواهد یافت.

کتابخانه و موزه ملی ملک، نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران و یکی از شش کتابخانه بزرگ کشور در حوزه نسخه‌های خطی به شمار می‌آید که در محوطه تاریخی باغ ملی تهران به نشانی “میدان امام خمینی، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد” جای گرفته است.

منبع