نعمتالله كیكاوسى كارشناس خبره هنر كلاسیك و سنتى ایران و مشاور چهارمین حراج تهران با اعلام خبر فوق گفت: بنده در كنار اساتید هادى سیف و محمود افتخارى به عنوان شوراى سه نفره تایید آثار بخش كلاسیك حراج تهران، پس از بررسى كامل و حصول اطمینان از اینكه تابلوى كمالالماك كاملا اصل است آن را براى حضور در حراج پیشنهاد دادیم و باعث تاسف است هر كسى بدون دانش و ارائه مدرك و سند، یك اثر شاخص را تقلبى مىخواند.
كیكاوسى در پاسخ به برخى شائبهها كه توسط كسانى طرح مىشود كه حتى یك بار هم این تابلو را از نزدیك ندیدهاند، توضیح داد: تابلوى كمالالملك كه در این حراجى ارائه شده چهره “دوستمحمد خان معیرالممالک ” را به تصویر كشیده است، این تابلو توسط یکی از نوههای پسری معیرالممالك برای شرکت در حراج ارائه شده است. شاید علت اینکه بعضی افراد در صحت این تابلو دچار تشكیك شدهاند تعمیر یكى دوباره آن بوده است؛ این اثر 105 سال قبل خلق شده و شاید در این مدت وضعیت نگهداریش آن طور که باید مناسب نبوده لذا آسیب دیده است.
او افزود: در فرایند تعمیر این نقاشى، بوم آن دوبله شده است. وقتی بوم اولیه بر اثر مرور زمان دچار آسیب میشود، بوم دیگری پشت بوم اصلی قرار میگیرد که در اصطلاح به آن دوبله میگویند. البته تابلو حدود 10 درصد آسیب دیده است.
این كارشناس میراث فرهنگى تاكید كرد: این شیوه تعمیر در همه موزهها از جمله موزههاى سعدآباد و گلستان نیز انجام میشود، این تابلو به وسیله مرمتکاران دارای صلاحیت و كاربلد مرمت شده است.
او افزود: این اثر به وسیله شوراى سه نفره شناخته شده مورد تایید قرار گرفته و مدارک تایید آثار از سوی این افراد موجود است. یکی از کارشناسان این گروه که بیش از 10 جلد کتاب درباره مکتب کمالالملک نوشته است آقای هادی سیف است. آقای سیف با همه شاگردان کمالالملک محشور بوده و هم آثار آنها را از نزدیک دیده و هم درباره آنها کتاب نوشته است. او درباره ابوالحسنخان صدیقی، علی اکبر یاسمی، علی اکبر صنعتی و نیز مکتب کمالالملک چندین کتاب نوشته است. دیگر كارشناس نخبه ما در تایید این آثار آقای محمود افتخاری است که بیش از 30 سال رییس موزه ملی ایران بودند؛ خود من هم عضو این گروه بودهام.
او در توضییح بیشترى درباره پیشینه تابلوى ارائه شده در حراج تهران گفت: کمالالملک در دوره پنج پادشاه ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و رضا شاه نقاشباشی بوده و تنها برای رجال کار میکرده و کارهای او به ندرت دست مردم عادی بوده است. صاحب تصویر این اثر، آقای دوست محمد خان، پسر دوست علی نظامالملک معمار باغ فردوس و شمسالعماره است. دوست محمدخان هم نقاش، هم عکاس و هم خوشنویس بود و افرادی مثل اسماعیل جلایر و میرزا غلامرضا اصفهانی در دستگاه این فرد کار میکردند، او داماد ناصرالدین شاه و مشوق هنرمندان در آن زمان بود. کمالالملک برای قدردانی از حمایتهای دوست محمد خان از هنر پس از مرگ او، این چهره را از روی عکس کار کرده است. این اثر به پسر دوست محمدخان رسید و پس از او نیز این تابلو دست به دست چرخید تا اینکه به دست یکی از نوادگان پسری دوست محمدخان رسید که حال در حراج تهران براى اولین بار پس از خلقش فروخته شده است.
او درباره كارشناسى آثار هنرى كلاسیك و سنتى ایران گفت: ما در ایران در زمینه شناخت آثار مدرن و کلاسیک کارشناسانی داریم که در زمینه کارهای کلاسیک، تعدادشان کمتر است. این کارشناسان بوم و رنگ را بررسی مىكنند. مثلا در کار کمالالملک ترکهایی که در رنگ ایجاد شده میتواند کارشناس را به قدمت اثر راهنمایی کند. اما متاسفانه گاهى هر کسی به خود اجازه میدهد که بدون دانش و ارائه سند درباره اصالت آثار اعلام نظر كند كه مایه تاسف است.
او درباره مقایسه قیمت تابلوى كمالالملك و سهراب سپهرى گفت: موضوع بدیهى و روشن است، در سال 2006 که برای نخستین بار حراج آثار مدرن در كریستیز دوبی برگزار شد، تابلوهای سهراب سپهری حداکثر 10 یا 20 میلیون بود یا کارهای محمد احصایی 100 هزار دلار فروخته شد، چون قبل از آن در ایران حداکثر سه چهار میلیون بود و کم کم بالا رفت و حالا از یک میلیارد هم عبور مىكند. اما این نخستین بار بود كه به ابتكار حراج تهران تابلویى از كمالالملك روى میز حراج رفت و اتفاقا دو و نیم برابر قیمت اولیه به فروش رفت، لذا به یقین در آینده با حضور مستمر آثار او در حراجى ها، كارهاى این استاد هم به قیمتهاى بسیار بالا دست خواهد یافت.
وی درباره برگزاری بخش هنر کلاسیک ایران در حراج تهران نیز اظهار کرد: حضور این آثار در حراج تهران در واقع یک نیت خیر بود. از آنجا که مسئولان حراج قصد دارند یک حراج مستقل در زمینه آثار کلاسیک، خوشنویسی و مینیاتور در آینده برگزار کنند تصمیم گرفتند این موضوع را با یک مجموعه اثر محدود امتحان کنند.
کیکاووسی همچنین درباره برگزاری حراج آثار هنری کلاسیک ایران به شکل مستقل نیز گفت: صد در صد موافق هستم زیرا بعضی از هنرمندانی که مثلا اکنون در زمینه مینیاتور کار میکنند نمیتوانند به درستی آثارشان را بفروشند و از این طریق زندگی خود را سپری کنند به همین دلیل خوب است که چنین آثاری به حراج راه پیدا کرده و هم به فروش رسیده و هم به قیمت اصلی خود نزدیک شوند.
شایان ذكر است در رزومه نعمت الله كیكاووسی، مدیر سابق موزه هنرهای زیبا کاخموزه سعدآباد، معاون اسبق فرهنگی كاخ موزه سعدآباد، دبیر جشنوارههای مجموعه فرهنگی -هنری سعدآباد … آمده است.
چهارمین حراج تهران با خلق ركورد تاریخى ٢١ میلیارد و ٤٠ میلیون تومانى، هشتم خرداد ٩٤ برگزار شده است. در این حراج ١٢٦اثر ارائه شد كه در میان شان براى نخستین بار ١١ اثر كلاسیك و سنتى چكش خورد.