“آیین روز ملی فردوسی” با نکوداشت شهرام ناظری عصر شنبه 25 اردیبهشت‌ماه با حضور چهره‌هایی چون احمد مسجد جامعی، ایرج راد، بهروز غریب پور، ناصر عظیمی، اصغر همت، اصغر دشتی، شهرام ناظری، در حالی در تالار رودکی برگزار شد که این برنامه تنها به نکوداشت ختم نشد.
رونمایی رمان “حیرانی” با نگاهی به اساطیر شاهنامه نوشته محمدعلی سجادی، شعرخوانی در ستایش فردوسی افشین علاء، شاهنامه‌خوانی محلی رستم لطیفی، نقالی دوزبانه کودکان، مهبد و مهدیس کرمی‌پور، اجرای نقاشی‌خط حسن طزری، ضرب‌نوازی سیروان نوروزی و تقدیر از حمزه ایلخانی‌زاده به پاس تکاپو برای فراهم‌آوری پرونده ثبت جهانی چوگان در یونسکو از دیگر برنامه‌های این مراسم بود.
این برنامه با همکاری بنیاد فردوسی، بنیاد رودکی و موسسه فرهنگی هنری فردوسی توسی با حضور چهره‌های شناخته‌شده عرصه تئاتر، موسیقی و ادبیات در تالار رودکی برگزار شد.
در ابتدای برنامه مجری این برنامه ضمن خوشامدگویی گفت: اینجا آیین روز ملی فردوسی و نکوداشت استاد شهرام ناظری است، این یک برنامه فارسی و پارسی است.
بعد از پایان صحبت‌ها و خوشامدگویی‌های معمول ضرب نوازی سیروان نوروزی انجام شد.
ما بنیاد فردوسی هستیم
سپس میثم موحد فر مدیرعامل موسسه فرهنگی “توس” روی سن آمد و گفت: خیلی خوشحالم که میزبان جمع پرنور هستم، باعث سربلندی است که یازدهمین نکوداشت فرزند ایران‌زمین در جشن می‌گیریم. قرار بر این بود از زایش یک نهاد فرهنگی نوپا در ایران یاد کنیم که مأموریتی برای انجام کاری فرهنگی-هنری دارد، اما رخدادی پیش آمد که باعث شد راجع به بنیاد فردوسی سخن بگوییم. هنرمندانی که برای فردوسی کار کرده قلبشان برای هنر این مملکت می‌تپد.. این بنیاد نشده تا در شاخه‌ای از فرهنگ و هنر قدم نگذاشته و گام نگذاشته باشد. ما بنیاد فردوسی هستیم.
بعد از این سخنرانی از دو نقاله‌خوان خردسال با نام‌های، مهبد و مهدیس کرمی‌پور به دو زبان فارسی و انگلیسی دعوت به عمل آمد.
فردوسی ایران را یک باغ و بستان می‌بیند
احمد مسجد جامعی هم در این مراسم گفت: جناب فردوسی در مجموعه اثر گران‌قدر خود به دو معنا و مفهوم توجه یکی خرد و دیگری داد، توجه ویژه داشته‌اند. در واقع ما در بین شعرای بزرگ پارسی تنها این شخصیت داریم که با اندیشه خرد توجه داشته و شعرای بنام دیگر مانند حافظ اشعار خود را با عشق آغاز می‌کند. مولوی از نی و نیستان گفته و یادآوری از آنچه فراموش شده می‌کند. سعدی از خدای عز و جل گفته و فردوسی با خرد و اندیشه شروع کرده و ادامه می‌دهد.
وی افزود: خدا در بیانات فردوسی همان دانش و دانایی و علم است. این در کلام فردوسی رشد می‌کند. این شیوه خردورزی و علم دوستی در شاهنامه تا جای پیش می‌رود که در میان آن‌همه روایت نبی اکرم و مولا علی وجود دارد که فردوسی می‌گوید: من شهر علمم و… یعنی در اینجا فردوسی اذعان دارد که فهم، عقل را کیاست می‌کند. در این مدینه علم یک مدنیت وجود داشته که بدون آن علم صورت نمی‌گیرد.
او ادامه داد: فردوسی ایران را یک باغ و بستان می‌بیند. فهم فردوسی از ایران و شهر ایرانی با عقلانیت شکل گرفته و تفاوت ایران با معنای باغ و بیابان این است که در باغ، دانایی وجود داشته چون باغ نظام بهره‌برداری دارد و دارای ظرافت خاص و کیفیتی منحصربه‌فرد است. شهر ایرانی همراه با عقلانیت جایی است که زندگی در اوج خود وجود دارد.
مسجد جامعی همچنین گفت: شهر ایرانی داشت و برداشت و نظام آبیاری داشته و طبیعت جایگاه خاصی داشته و قابل احترام هستند. در کنار طبیعت باید زیست و به زندگی پرداخت. البته فردوسی شهر را به معنای کشور هم بکار می‌برد و در کلام او داریم.
بعد از پایان صحبت‌های مسجد جامعی از استاد شهرام ناظری به روی سن دعوت به عمل آمد.
ما خیلی عادت نداریم تشویق شویم
ناظری بعد از حضور روی سن گفت: ما خیلی عادت نداریم که تشویق شویم، چون معمولاً روال در کشور ما این‌طور است که هنرمند نه تنها تشویق نمی‌شود که سنگ هم جلوی پایش می‌اندازند، اما نیروی یک عشق بی‌زوال در وجود ماست و همین نیرو ما را در این سال‌ها نه تنها جلو برده که مقاوم‌ترمان نیز کرده است. آن هم در شرایطی که در جبهه‌ی موسیقی، مدام جنگ و حتی گاهی نبردی تن‌به‌تن میان هنرمندان و دیگران وجود داشته است.
وی افزود: 37 سال است که عاشقانه هر آنچه را که باید یک هنرمند انجام می‌داده، انجام داده‌ام. به خصوص کرد بودن و روحیه حماسی‌ای که در مردمان کرد وجود دارد و همچنین آشنایی‌ام از زمان کودکی با ادبیات ایران، سبب شده است تا با ادبیات پارسی به خصوص فردوسی بزرگ آشنا شوم و البته با عطار و مولانا و آثار متعددی با استفاده از آثار این شاعرانِ برجسته انجام دهم و همچنان نیز این راه را ادامه می‌دهم. هیچ‌زمان هم به اینکه کسی این فعالیت‌ها را مورد حمایت یا تشویق قرار دهد، فکر نکرده‌ام. برای مثال خانه‌ی اصلی ما رادیو و تلویزیون است که من در تمام این سال‌ها هیچ‌گاه پایم را به آنجا نگذاشته‌ام. حقوقی از آنجا نگرفته‌ام و آن‌ها کارهای من را بدون اجازه‌ام، به هر شکلی که خواسته‌اند، پخش کردند.
ناظری اضافه کرد: با همه این مشکلات در کشور خودم ماندم، در حالی که پیشنهاد‌های مالی و امکانات بسیاری برای زندگی در خارج از کشور برایم وجود داشته است، اما ما ماندیم و سختی‌های بسیاری کشیدیم، برای مثال تا چند سال پیش حتی اجرای شاهنامه هم در اینجا امکان‌پذیر نبود و دوستان از اجرای آن واهمه داشتند؛ حتی نام “شاهنامه” هم حساسیت‌زا بود. ما تنها در خارج از ایران این آثار را اجرا می‌کردیم تا اینکه بخشی‌هایی از این اجراها از طریق سایت‌ها و رسانه‌ها در داخل کشور هم شنیده شد و مسئولان متوجهی این ماجرا شدند که شاهنامه مربوط به شخص، طیف خاصی یا شاه سابق نیست و درباره‌ی مفاهیم مهمی در آن صحبت می‌شود.
او همچنین به این مسئله اشاره کرد که در تمام سال‌های گذشته هر جا که نامی از فردوسی و شاهنامه بوده است، از جمله در دانشگاه‌های مختلف (دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، دانشگاه شریف، دانشگاه فردوسی و غیره) به صورت رایگان و افتخاری به اجرای شاهنامه پرداخته است.
در این مراسم بعد از اینکه از او خواسته شد تا قطعاتی از شاهنامه را به صورت زنده اجرا کند، گفت: من معمولاً بدون هماهنگی قبلی کاری را انجام نمی‌دهم، به خصوص موسیقی که به شدت به آن حساسیت دارم، اما چون در محفلی هستم که عشق به فردوسی آن را شکل داده است، چند بیتی اجرا میکنم.
وی در پایان هم تأکید کرد: طرحی را در یک کنسرت اجرا میکنم تا بعد آن را پخته‌تر کنم، اما به سرعت می‌بینم که دهها اثر با همان شعر و همان طرح منتشر می‌شود، در حالی که در نسل ما این اتفاقات رخ نمی‌داد. ما به اساتیدمان اجازه می‌دادیم تا طرح‌هایشان را اجرا کنند و بعد از آن‌ها تقلید می‌کردیم؛ کما اینکه من در همه این سال‌ها ضمن آنکه از تمامی دائره‌المعارف موسیقی و استادان گذشته‌ام، بهره برده‌ام؛ اما از کسی تقلید نکرده‌ام و صدا و نحوه آوازخواندنم، شبیه هیچ‌کس دیگری نبوده است. در واقع از تجربیات گذشته بهره برده و تراوش‌های ذهنی خودم را در آن‌ها پیاده کرده‌ام.
شوالیه آواز ایران، سپس بخشی از مقدمه “بیژن و منیژه” را با سه‌تاری که خود نواخت، اجرا کرد و البته با کنایه گفت امیدوار است که پیش از اجرای آن توسط خودش، دهها فرم از آن منتشر نشود.
در این مراسم همچنین تندیس ساخته اسفندیار ایمان‌زاده با حضور احمد مسجد جامعی وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی و ایرج راد مدیرعامل خانه تئاتر به ناظری اهدا شد.
بعد از بداهه‌نوازی، از حمزه ایلخانی‌زاده به پاس تکاپو برای فراهم‌آوری پرونده ثبت جهانی چوگان در یونسکو برای دعوت شده و تندیسی توسط استاد موسیقی به او تقدیم شد.
رونمایی رمان “حیرانی” با نگاهی به اساطیر شاهنامه نوشته محمدعلی سجادی هم بعد از اهدای جایزه انجام شد.
منبع خبر
